Stel jou ‘n rustige middag in ‘n park voor, waar die pragtige skakerings van herfs met die sagte briesie dans.
Tussen die ritselende blare en kwetterende voëltjies stap ‘n oupa langs die kronkelpaadjie, sy hand stewig om die piepklein greep van sy kleinkind.
Tog, te midde van die idilliese toneel, lê daar ‘n subtiele onderstroom van ongemak – ‘n steek in die oupa se been, wat aanvanklik as blote moegheid afgemaak word, maar die sensasie verskerp geleidelik en verander in ‘n aanhoudende pyn wat sy genot aantas.
Wat kan die oorsaak van ‘n pynlike been wees?
Hierdie pyn kan ‘n aanduiding wees van aterosklerose, ‘n gevaarlike opbou van cholesterol, lipiede en ander neerslae op die binnewande van slagare / arteries. Slagare is die bloedvate wat suurstofryke bloed van die hart na ander dele van die liggaam vervoer.
Mense wat aterosklerose in hul hartslagare het, het dikwels ook ‘n cholesterol opbou elders in hul liggaam. Hierdie plaak opbou kan lei tot toestande soos karotis slagaar verstopping (nek) en perifere slagaar verstopping, (ledemate), wat bloedvloei deur die are kan verminder. In teenstelling met die algemene opvatting, raak hierdie siekte nie net bejaardes nie.
Wie kan deur aterosklerose geraak word?
Stel jou die toonbeeld van fisieke fiksheid voor: ‘n atleet, wat grense verskuif, en rekords breek. Tog, te midde van die glorie van atletiese prestasie, is daar ‘n stille antagonis – hoë cholesterol, wat stilweg sy teenwoordigheid bevestig, dikwels ongemerk totdat dit op onverwagte maniere manifesteer.
Navorsing wat deur verskillende universiteite gedoen is, sê dat hierdie plaakopbou in die tienerjare en 20’s begin, en teen die 30’s kan veranderinge reeds by die meeste mense gesien word. ’n Studie van 300 lykskouings op Amerikaanse militêre personeel, wat na die Koreaanse Oorlog in 1950 gedoen is, het bevind dat 77% duidelike en sigbare tekens van aterosklerose getoon het. Hierdie was fikse, jong mans met ‘n gemiddelde ouderdom van 22 jaar oud; wat wys dat dit ‘n siekte is wat mense van enige ouderdom kan affekteer.
Waarom is aterosklerose (hoë cholesterol) gevaarlik?
Plaak wat in ‘n slagaar opbou, word aterosklerose genoem, en veroorsaak swak bloedsirkulasie, veral in jou onderste ledemate. Hierdie opbou van vette, cholesterol en ander stowwe in en op die slagaarwande vind nie oornag plaas nie. Dit is ‘n geleidelike proses. Plaak kan die vloei van suurstofryke bloed deur are na die liggaam se lewensbelangrike organe en die ledemate verminder of heeltemal blokkeer.
- Wanneer cholesterol in die are in die hart ophoop, en hulle vernou, dit kan ‘n toestand genaamd “angina” veroorsaak.
- As die are wat bloed na die bene dra vernou word, veroorsaak dit pyn wanneer jy beweeg.
- Soms bars bloedklonte of bloedvate in die brein, wat ‘n beroerte of ‘n mini-beroerte veroorsaak.
- Plaak kan ‘n klont of blokkasie in die are veroorsaak wat bloed aan die hart verskaf. Dit kan die hart beskadig en tot hartversaking lei.
- Xanthomas is dik, geel kolle wat op die vel kan verskyn, veral rondom die oë. Hulle is cholesterol klonte en kom dikwels voor by mense wat ‘n familiegeskiedenis van hoë cholesterol het.
Die opbou of plaak beperk die normale vloei van bloed deur die liggaam, veral in die bene. As dit onbehandeld bly, kan ‘n verstopte slagaar ernstige mediese komplikasies soos pyn, bloedklonte, beroerte en selfs amputasie veroorsaak.
Simptome van aterosklerose (hoë cholesterol) sluit in:
Simptome is nie altyd so sigbaar dat dokters hulle bloot deur sig of selfs aanraking kan identifiseer nie. Wanneer simptome van aterosklerose, ‘n tipiese gevolg van hoë cholesterolvlakke, teenwoordig is, dien dit as identifikasie van hoë cholesterol.
Ongeveer 1 uit 4 mense met aterosklerose in die bene ervaar algemene simptome van die toestand, en ongeveer 1 uit 5 mense wat perifere slagaar siekte (PAD) het, rapporteer geen simptome nie. Ongeag die simptome, almal met PAD deel dieselfde hoë risiko van kardiovaskulêre siekte. Sonder behandeling kan PAD sere, infeksies en selfs die verlies van ‘n ledemaat veroorsaak.
PAD van die onderste ledemate kan spierpyn of gevoelens van swakheid en swaarheid in jou bene veroorsaak, wat begin wanneer jy fisies aktief is, soos stap, en verminder binne minute wanneer jy rustig is.
Simptome van PAD kan verskil, maar hier is ‘n paar algemene simptome:
- Toonnaels en beenhare kan ophou groei.
- Een voet voel dalk kouer as die ander.
- Jou voet of been kan bleek, verkleur of blou word.
- Beenswakheid of gevoelloosheid kan jou uit balans laat voel of dit moeiliker maak om te loop.
- Krampe in jou bene wat kom wanneer jy stap of trappe klim en verdwyn terwyl jy rus.
- Jy kan pyn of ‘n gevoel van spelde en naalde in jou been of voet hê.
- Die pyn is dikwels in die kuit, maar jy kan dit ook in jou boude, bobeen of voet voel.
- Sere of wonde aan jou tone, voete of bene kan voorkom, wat stadig genees of dalk glad nie genees nie. Die sere kan infeksie in kry.
Dit is dus belangrik om jou cholesterolvlakke te laat toets, sou jy van die bogenoemde simptome erken, aangesien jy dalk plaakopbou in slagare het, wat na en van jou hart en brein vloei, wat die risiko van beroerte of hartaanval vergroot.
